Biyoloji, canlıları inceleyen bilim dalı olup, ilk zamanlarda zooloji (hayvan bilimi) ve botanik (bitki bilimi) olmak üzere iki ana bölüme ayrılmıştır.Gelişmekte olan bilim ile birlikte biyolojinin alt bölümleride artmıştır.
• Biyolojinin Alt Bölümleri
Zooloji : Hayvanları inceleyen bilim dalıdır.
Botanik : Bitkileri inceleyen bilim dalıdır.
Sitoloji : Hücrenin yapısını, fonksiyonunu ve metabolizmasını inceler.
Anatomi : Organları ve sistemleri inceler.
Fizyoloji : Hücre, doku ve organların görev ve işleyişini inceler.
Morfoloji : Canlıların dış yapısını inceler.
Embriyoloji : Zigottan gelişmiş bir birey oluşuncaya kadar gerçekleşen gelişim evrelerini inceler.
Ekoloji : Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceler.
Genetik : Canlıların özelliklerinin nesilller boyunca nasıl aktarıldığını, genlerin yapı ve işleyişlerini inceler.
Moleküler Biyoloji : DNA, protein sentezi, enzim gibi molekülleri inceler.
Sistematik : Canlıların belirli özelliklerine göre sınıflandırma yapan bilim dalıdır.
Biyoloji; sağlık bilimleri, tarım, gıda endüstrisi, hayvancılık, çevre bilimleri, moleküler biyoloji gibi uygulama alanları bulunmaktadır.
• Canlıların Ortak Özellikleri
- Hücre veya hücrelerden oluşma
- Organizasyon
- Etkiye karşı tepki oluşturma
- Üreme (Eşeyli ve eşeysiz üreme)
- Hücresel solunum (Oksijenli ve oksijensiz solunum)
- Hareket (Aktif ve pasif hareket)
- Boşaltım
- Büyüme ve gelişme
• Bilimsel Çalışma Yöntemi Ve Basamkları
- Bilim, organize edilmiş bilgi topluluğudur.
- Her bilimin amacı, olaylar arasında ilişki kurmak, gözlenen olaylara açıklık getirmek, sonuca varacak genellemeler yapmaktır.
- Genellemelere bilimsel yöntem kullanılarak ulaşılır.
- Bilimsel bir problemde sonuca ulaşmak için izlenecek yol sırasıyla şöyledir :
1) Problem Tespiti
- Problem belirlenmeden önce deneylerle tespit edilebilecek ve bir sonuca götürecek alt başlıklardan başlamak daha uygundur.
- Bilimadamını meraklandırabilecek her konu problem olabilir.
2) Gözlem Yapmak
- Gözlem, beş duyu organıyla yapılan incelemelerdir.
- Nitel ve nicel gözlem olmak üzere ikiye ayrılır.
a) Nitel Gözlem : Ölçü aleti kullanılmadan, kişiden kişiye değişebilen gözlemdir.
b) Nicel Gözlem : Ölçü aleti kullanarak yapılan, kişiden kişiye değişmeyen, kesin sonuç veren gözlemlerdir.
3) Verileri Toplamak
- Veri, probleme ait gerçeklerdir.
- Gerçek ise, farklı kişiler tarafından aynı şartlar altında yapıldığında aynı souçlarla tekrarlanan gözlemlerdir.
4) Hipotez Kurmak
- Probleme sunulan geçici çözüm yoludur.
İyi bir hipotez;
- Deney ve gözlemlere açık olmalı
- Eldeki verilere aykırı olmamalı
- Yeni gerçek ve tahminlere yol açmalı
- Probleme geçici bir çözüm önermiş olmalı
5) Tahminde Bulunmak
- Tahmin, hipotezden mantıklı sonuçlar elde etmektir.Tehmin cümlesi genellikle "Eğer ........ ise ........ dır." şeklindedir.
6) Kontrollü Deney Yapmak
- Kontrollü deney, bir öğe hariç diğer öğelerin sabit tutulmasıyla yapılan deneydir.
- Kontrollü deneyler hipotezi desteklemiyorsa geri dönülerek hipotez değiştirilir.
- Kontrollü deneyler hipotezi destekliyorsa bir sonraki basamağa geçilir.
7) Teori
- Teori, kökleşmiş hipotezlerdir.
- Doğruluğu tam ispatlanmayan, ancak aksi de iddia edilemeyen, yeni bulgularla desteklenen hipotezlerdir.
8) Gerçek Ve Kanun
- Gerçek, deneylerle ispatlanmış, herkesçe kabul edilen doğrulardır.
Bilimsel Yöntem Basamakları
Problem Tespiti
|
Gözlem Yapma
|
Veri Toplama
|
Hipotez Kurma
|
Tahminde Bulunma
|
Kontrollü Deney Yapma
(Deneyler hipotezi desteklemiyorsa hipotez değiştirilir,
hipotezi destekliyorsa diğer basamaktan devam edilir)
|
Teori
|
Gerçek Ve Kanun
13 Ağustos 2008